Aitor Zapirain Larreta, 24 urte. Magisteritzan graduatua, baina lehen sektorean dabil lanean. Behi-esneak ditu bere gidaritzapean.

Aitor Zapirain Larreta, 24 urte. Magisteritzan graduatua, baina lehen sektorean dabil lanean. Behi-esneak ditu bere gidaritzapean.

Surfrider España Surfrider Foundation Europe GKEren Espainiako ordezkaritza da. Surfrider Europen hastapenetan, 1990 urtean zehazki, gure inguruko osasunaz arduratzen ziren surflariak ziren akuilu lanetan burubelarri jarduten zirenak. Gaur egun aldiz adituak dira ozeanoak babesten; itsasoko zaborra eta kutsadura plastikoa, uraren kalitatea eta osasun publikoa, klima-aldaketa eta itsasertzaren kudeaketa aztertzen dituzte. Europa osoko kostaldeko eta hirietako 50 boluntario-talde baino gehiagok osatutako sare baten bidez, tokian tokiko ekintzak burutu, hezi, sentsibilizatu eta antolatzen dituzte.

Surfrider España Surfrider Foundation Europe GKEren Espainiako ordezkaritza da. Surfrider Europen hastapenetan, 1990 urtean zehazki, gure inguruko osasunaz arduratzen ziren surflariak ziren akuilu lanetan burubelarri jarduten zirenak. Gaur egun aldiz adituak dira ozeanoak babesten; itsasoko zaborra eta kutsadura plastikoa, uraren kalitatea eta osasun publikoa, klima-aldaketa eta itsasertzaren kudeaketa aztertzen dituzte. Europa osoko kostaldeko eta hirietako 50 boluntario-talde baino gehiagok osatutako sare baten bidez, tokian tokiko ekintzak burutu, hezi, sentsibilizatu eta antolatzen dituzte.

Beste aldeak nola funtzionatzen duen erakusten dizun esperientzia argigarria. Horrela definitzen du Elena Galán Basque Centre for Climate Changeko doktorego ondoko ikertzaileak Nafarroa Beherean artzain gisa izan zuen esperientzia.

Beste aldeak nola funtzionatzen duen erakusten dizun esperientzia argigarria. Horrela definitzen du Elena Galán Basque Centre for Climate Changeko doktorego ondoko ikertzaileak Nafarroa Beherean artzain gisa izan zuen esperientzia.

Kalkuluen arabera, urtero milioi erdi pertsona hiltzen dira klima-aldaketaren ondorioz, baina, Valladaresek azaldu zuenez, krisia askoz haratago doa. “Gaixotasun infekziosoen transmisio-bektoreen banaketari eragiten dio, bihotz- eta arnas-gaixotasunen sintoma asko zailtzen ditu, uraren eta elikagaien eskuragarritasunari eragiten dio, eta gizakion migrazio-mugimenduen erdiak baino gehiago bultzatzen ditu. Egia esan, zeharka bada ere, dozenaka milioi pertsona hiltzen dira urtean”.

Elisa Sainz de Murieta geologian doktorea da eta klima-aldaketaren inpaktuak ikertzen ditu, baita ingurumen-politikak eta egokitzeko neurriak ere, beti ikuspuntu sozioekonomiko batetik ikusita. Galdera sinple batekin abiatu du hitzaldia: non gaude orain?

20 urte bete ditu aurten Lurgaia Fundazioak. Iraganari, orainari eta etorkizunari dagokienez, zer azpimarratuko zenukete? Zer alderditan eragingo zenukete? Zein da zuen lan-filosofia?

Gure filosofia, hain zuzen ere, benetako lana da, ez hitzak bakarrik.

Alde horretatik, Hezeguneei buruzko Konbentzioak  berak onartzen du pertsonek hezeguneekin duten mendekotasuna, hezegune horien balio ekonomiko, zientifiko, kultural eta aisialdikoengatik. Hala, hezeguneen balio anitzak aintzat hartzea ezinbestekoa da hezeguneen harreman-erabilerarako eta, halaber, hezegune horien zeregina ongi islatuta gera dadin hainbat prozesu politikotan, hala nola Garapen Jasangarrirako 2030 Agendan, Klima Aldaketari buruzko Parisko 2015eko Akordioan eta Klima Murrizteko Sendaiko Esparruan.

Arantza Madariaga Elika Fundazioko zuzendari kudeatzaileak “Euskadiko elikagai-xahutzearen aurkako jarduerak” azpimarratu ditu. Eremu horretan, gida orientagarria aipatzen du, eta “bizirik dagoen eta eguneratzen doan dokumentua izan nahi duela” dio. Bere jarduera-eremuari dagokionez, garrantzi berezia ematen dio egoeraren diagnostikoa egiteari, estrategia egokia prestatu ahal izateko. Horri dagokionez, pandemiak diagnostikoan izan duen atzerapenaren berri ematen digu; datu errealak eta desitxuratu gabeak izatea ezinbestekoa da.

 

EKOSISTEMAK ETA BALIABIDE NATURALAK

Pertsonen, planetaren, klimaren eta gure ekonomiaren mesedetan biodibertsitatea berreskuratu ahal izateko:

• Gobernantza mekanismo berriak
• Espezie eta habitat babestuak zaintzea
• Nekazaritza eta basogintza sektoreek biodibertsitatea mantentzen laguntzea
• Naturan oinarritutako irtenbideak
• Birnaturalizazioa eta hiri azpiegitura berdeak

OSASUNA, ELIKADURA ETA TOKIKO GARAPENA

Gaur egun larrialdi klimatikoan egonik, Artikutzak garrantzi handiagoa hartzen du klima-aldaketaren aurkako borrokan ekartzen duen eta ekar dezakeen guztiagatik. Horiek horrela, Arturok baso zaharrak eta kalitatekoak izateko beharra azpimarratzen du.

Klima aldaketa esaten zaio Lurreko klimaren aldaketa globalari. Aldaketa hori kausa naturalengatik eta gizakiaren ekintzagatik gertatzen da, eta klima-parametro guztietan gertatzen da: tenperatura, prezipitazioak, hodeiak, etab., denbora-eskala oso desberdinetan.

Auzo horietan, hiri berroneratze programak aplikatu behar dira, ikuspegi integratu batetik (alor sozio-ekonomikoan, ingurumen arloan eta arlo fisikoan, baita gobernantza ardatzean ere). Hau da, auzo jakin baten degradazio ardatz guztietan lan egin behar da, sinergiak sortaraziko dituzten neurrien bidez. Ez gara mintzo soilik hirigintzaz –horretaz ere bai, noski–; ezpada alor ugaritan aplikatu beharreko ekintza zehatzez (gizarte, ekonomia eta ingurumen alorrak, klimaren aldeko ekintzak, mugikortasuna, etab.). Horrekin batera, 6-8 urte irauten duen prozesu batez mintzo gara.

Ministerioa bera ere eraldaketa-prozesu honetan murgilduta dago, badakigu aurkezten zaizkigun erronka sozial eta teknologikoetara egokitu behar dugula eta gizartearen beharrei erantzun behar diegula. Kontua ez da soilik azpiegiturak egitea, kontua ez da errealitatetik aldentzea, kontua ekoizpen-sare osoari eragiten dion erregulazio eraldatzailea sortzea da.

Erakundeak 250 orangutan baino gehiago erreskatatu ditu azken urteotan, baso-soiltzearen eta legez kanpoko trafikoaren biktimak izaten baitira, eta bertako komunitate indigenen osasuna, hezkuntza eta enplegua babesteko programa bat sortu du tximino handi horien ekosistemaren narriadura geldiarazteko. Lan hori dela eta, BBVA Fundazioaren Biodibertsitate Babesaren Mundu Saria jaso zuen Karmele Llanok.

Biomimesia (bio = bizitza, mimesis = imitazioa) tekno-zientzia gisa garatzen ari da. Aristotelesek eta Platonek jada planteamendu biomimetikoak pentsatu zituzten, adibidez, Leonardo Da Vincik tramankulu hegalariak diseinatu zituen hegaztien hegaldia imitatuz. Orain diziplinak "egunsenti berri" bat bizi du, bere filosofia praxira nola eraman. Nola ikasi adimen artifizialera eramaten.  Eraikitzen ari den tekno-zientzia da. Korrika egiten ikasten duen ume bat bezalakoa. “Laster egin behar dugu, ingurumen arazoak ditugulako”.

Sinposioan bildutako hizlarien artean Carlos Duarte itsas biologo eta ozeanografoa nabarmendu zen, Saudi Arabiako Abdullah Erregea Unibertsitateko irakasle eta ikertzailea, eta ikerketa aitzindarien egilea klima aldaketaren eta ozeanoen arteko harremanean, ekosistemen leheneratzean eta arrantza jasangarrian. 2019an, bere ikerketengatik BBVA Fundazioak ematen duen Fronteras del Conocimiento saria irabazi zuen Kontserbazio Biologia eta Ekologia kategorian.

Abeltzaintzak gaur egun rolik duen ala ez, horixe da galdera. "Ikerlariak oso harroputzak izango ginateke, eginkizuna baduela ziurtatuko bagenu.  Batzuek diote ezetz, ez duela eginkizunik. Eta klima-aldaketari aurre egin nahi badiogu, denok begano bihurtu behar genukela. Bitartean, beste batzuek baietz diote, gero eta gehiago garelako eta elikagai gehiago behar ditugulako ".

Donostia Sustainability Forumak, UPV/EHUren Uda Ikastaroen testuinguruan, farmakokutsadura, sendagaien eragina ingurumenean, aztertzeko jardunaldia egin zuen ekainaren 17an. Hizlari gonbidatuak Gorka Orive, EHUko Farmazia Fakultateko irakasle eta ikertzailea, eta Unax Lertxundi, Osakidetzaren Arabako Osasun Mentaleko Sareko Farmazia Saileko burua, izan ziren.  Bi ikertzaileek Araban farmakokutsaduraren ikerketan eta konponbideak bilatzen aitzindaria den berrikuntza programa bat bultzatzen dute.

Topaketa gidatuko dute James Lingwoodek, Artangeleko zuzendarikideak, Adolfo Uriarte Villalbak, Eusko Jaurlaritzako Kultura Ondare eta Klima Aldaketa zuzendariak, eta Manuel Sotok, Plentziako Itsas estazioko Biologia Esperimentaleko eta Bioteknologiako Ikerketa Zentroko zuzendariondokoak .

Cristina Iglesias egilearen eta arte, geologia, ozeanografia eta ekologian adituak diren talde baten parte hartzearekin, "naturatik", "harkaitzetatik", "itsasotik" eta "artetik" sortzen diren ideiak uztartuko dira.

Sinposioa hiru aditu hauek elkarrekin zuzenduko dute: James Lingwood arte garaikideko aditua −Artangel erakunde artistikoaren zuzendaria eta sortzaileetako bat−, Adolfo Uriarte geologo eta ozeanografoa −Eusko Jaurlaritzako Natura Ondarearen eta Klima Aldaketaren zuzendaria−, eta Manuel Soto, Zelulen Biologiako katedraduna eta Itsas Biologia eta Bioteknologia Esperimentalen Ikerketa Zentroko zuzendariordea (Plentziako Itsas Estazioa EHU).

Maialen Lujanbiok esan zuen bezala, “txori guztiak txori, arbola guztiak arbola eta zomorro guztiak zomorro diren garaiotan” bizi gara. Baita lore guztiak lore diren garaiotan ere. Hain zuzen, ikastaro honen helburua inguratzen gaituen izadiaren inguruko ezagutzak hezkuntza-komunitateari zabaltzea izan da eta horretarako, lehen egunotan inguruko bioaniztasuna eta ekosistemak ezagutzeko zenbait saio izan ziren, Euskal Herriko aditu ezberdinen eskutik.

"7 saberes para la educación ambiental en la escuela" Ikastaroak interes handia piztu zuen ingurumen hezkuntzan interesa duten pertsonen artean, bai planteamendu berritzailea egiten zuelako, Morinen jakintzak ingurumen hezkuntzarekin lotzean, bai hizlariak ospe handikoak zirelako nazioartean. Ikastaroaren xede ziren ikasleez –2030eko eskolako agendaren proiektuetako koordinatzaileak– gainera, ikastaroak unibertsitatean, enpresan eta ingurumen hezkuntzaren aholkularitzan diharduten pertsonak erakarri zituen, besteak beste.

Irailaren 6an hasiko da Urdaibai Biosfera Erreserbako gidari eta interprete homologatuen ikastaroaren hirugarren edizioa.
Ondare naturalean eta kulturalean ekintzak eta jarduerak egiten dituzten pertsona, erakunde eta enpresa guztiei zuzenduta dago. Urdaibai Biosfera Erreserbarekin lotutakoak dira lehentasunezkoak, baina ez baztertzaileak.

Informazio gehiago: Ikastaroa

Ikastaroaren helburuak:

• Turismo jasangarriaren aldeko apustua egiteak dakarren negozio-aukera ulertzea.
• Turismo jasangarriaren eskaria eta merkatua identifikatzea.
• Turismo jasangarriko negozio-ereduak ezagutzea.
• Turismo jasangarriko gure negozio-plana garatzen eta zer alderdi bildu behar dituen.

Enrique Monasterio EEEko (Energiaren Euskal Erakundea) Garapen eta Berrikuntzako zuzendariak kontsumitzen dugun energiaren bilakaera errepasatu zuen. 1982an (EEE sortu zen urtea), Euskadin enegiaren % 24 ikatzetik zetorren, % 62 petroliotik eta gasa ia ez zen existitzen (% 0,6). 80ko eta 90eko hamarkadetan gasa izan zen apustua, eta, ondoren, energia berriztagarriak sartu ziren ikatzarekin amaitzeko eta petrolioaren deribatuen mendekotasuna murrizteko. Orain, energia berriztagarria ekoiztea duela 30 urte baino askoz merkeagoa da.