L’identité(s) basque(s) à l’horizon du XXIe siècle : objectifs pour 2050

Nortasuna egunero eraikitzen eta eraberritzen da, belaunaldi batetik bestera transmititzen da, eta inguruko komunitateen, tradizio filosofikoen eta kulturen eragina jasaten du. Euskal Herrian muturreko nortasun desberdinak eta –neurri handian- kontrajarriak bizi gara elkarrekin. Euskal Herriko lurraldeen artean ere desberdintasun nabariak daude, eta herritar gehienek euskal nortasunarekin identifikatzen badira, denek ez dute nortasun ezta euskal kulturarekiko harreman berdina.

Geroz eta anitzagoa den Euskal Herrian, erronka gehiagoren aurrean aurkitzen da euskal nortasuna. Unibertsalak diren erronkei (globalizazioa, iraultza teknologikoa, digitalizazioa, klima aldaketa eta bioaznitasunaren urritzea, migrazioa eta aniztasunaren kudeaketa, eragile-botere geopolitiko berriak, demokrazia ahultzeko joera globala eta Europako ongizate ereduaren neurri bateko akidura, etab.) euskal gizartean ematen ari diren erronkak batu behar zaizkie (jaiotze-tasa apala eta bizitza luzatzea, euskararen nahiz euskal kulturaren indarberritzea; euskal lurraldeen kohesioa eta memoria historiko partekatua eraikitzea; Euskal Herria munduko periferian gelditzearen arriskuari aurre egitea, gure ehun produktiboa eta soziala ontzea edota gure bizi-kalitateari eustea).

Euskal nortasunaren biziraupenaz arduratuta, Eusko Ikaskuntzak, Euskal nortasuna(k) XXI. mendera begira: 2050 helburu ikerketa burutu du. Ikerketa 2024ko uztailean bukatu zen eta 2024ko urriaren 2tik 4ra ospatu den Eusko Ikaskuntzaren Kongresua, lehen aldiz, ikerketaren ondorioak aurkeztu eta kontrastatu genituen. Nortasunaren etorkizunaz arreta jarriz, egungo gizarteak euskal nortasuna ulertzeko, definitzeko eta bizitzeko moduak ezagutu nahi izan ditugu. Halaber, euskal nortasunaren aldaketa aztertuz, egungo euskal nortasuna bultzatzen, sortzen edo indartzen duten egungo eragileak identifikatu ditugu.

Ikerketan zehar jasotako diskurtso hauek egungo gizarteak euskal nortasunean baloratzen dituen elementuak eta ezaugarriak identifikatzeko aukera eskaini dizkigu, eta baita ere nahiak edo desioak identifikatzeko. Euskal nortasunaren etorkizunean begirada jartzean balio garrantzitsuak azaleratzen dira: aniztasuna, berdintasuna, bizikidetza, elkartasuna, kohesio-soziala, komunitate zentzua,… Balio horietan oinarritzeaz eta sakontzeaz hitz egiten da, gizarte-harremanetan fokua jarriz.