Denboraren eragina hizkuntzaren garapenean eta hizkuntza nahasmenduetan

Medikuntzan lizentziatua naiz Nafarroako Unibertsitatean, pediatrian espezializatua, BAME bidez, Nafarroako Ospitale Gunean. 32 urtez aritu naiz lehen mailako arretako pediatra lanetan. Nafarroako ELAIA eta GAT elkarteetako bazkide sortzailea, biak profesionalen eta familien arteko sare lanean aritzen direnak garapen gaietan. Haur euskaldun elebidun eta eleaniztunetan hizkuntzaren garapenaren nahasmenduei buruzko 10 udako ikastaroetako zuzendaria izan naiz; lehen hirurak NUPekin, eta hurrengo zazpiak UPV/EHUrekin. Fisioterapia/hidroterapia eta neurogarapenari buruzko 4 ikastaro ere zuzenduak ditut NUPen. Irakasle laguntzailea naiz NUPeko Arreta Goiztiarreko berezko tituluan. Pediatria eta arreta goiztiarreko elkarteetako hainbat kongresu eta bileratan aurkeztu izan ditut komunikazioak. ANPE garapeneko pediatria-taldeko eta SVNP pediatria sozialeko taldeko kidea naiz. Egun, doktorego-tesia prestatzen ari naiz, lehen mailako arretako pediatrak hizkuntza-nahasteen detekzioan, balorazioan eta esku-hartzean duen eginkizunari buruzko

Irakasle Osoa (UPV/EHU). Euskal Filologian Litzentziatua (UPV/EHU) eta Hizkuntzalaritzan Doktore (U. Hamburg, Alemania). Egun, irakasle eta Ikertzaile dihardu Hizkuntzalaritza eta Euskal Ikasketak sailean, Gasteizen. ELEBILAB (UPV/EHU) Ikertaldeko ikertzaile nagusia da 2016tik. Ikerketa gaiak: elebitasun goiztiarra; haurren keinuak, hiztegia, gramatika eta fonologia; hizkuntzaren erabilera hizkuntza-ukipen egoeratan eta baita hizkuntza-garapena hizkuntza-nahasmenduak dituzten haurrengan ere.

Psikologian doktorea (2019), ikerketa-masterra (2014) eta Psikopedagogian lizentziatua (2011) UPV/EHUn. Psikologian Graduatua, Errioxako Nazioarteko Unibertsitatean (2022). Duela bi urtetik hona, Parisen garatzen du bere Ikerketa, Eusko Jaurlaritzaren doktoratu ondoko programaren barruan (Sorbonako Unibertsitatea eta Frantziako Osasun eta Ikerketa Medikoko Institutu Nazionala, INSERM). Horrez gain, doktoratu aurreko prestakuntzaren zati bat Cambridgeko Unibertsitatean egin zuen, eta aktiboki kolaboratzen du Uruguaiko Errepublikako Unibertsitatearekin. Euskal Unibertsitate Sistemako HAEZI taldeko ikertzailea da, bai eta INMA proiektukoa eta Biogipuzkoako Ingurumen Epidemiologia eta Haurren Garapeneko taldekoa ere. 2016tik Gasteizko Udaleko Haurren eta Familien Zerbitzuarekin lankidetzan aritzen da, eta baita Espainiako Gurutze Gorriarekin ere 2020tik, Gizarte Zailtasunen inguruko Haurrentzako Programan, gurasotasun eta haurren garapeneko programak garatzen.

Medikuntzan lizentziatua naiz Nafarroako Unibertsitatean, pediatrian espezializatua, BAME bidez, Nafarroako Ospitale Gunean. 32 urtez aritu naiz lehen mailako arretako pediatra lanetan. Nafarroako ELAIA eta GAT elkarteetako bazkide sortzailea, biak profesionalen eta familien arteko sare lanean aritzen direnak garapen gaietan. Haur euskaldun elebidun eta eleaniztunetan hizkuntzaren garapenaren nahasmenduei buruzko 10 udako ikastaroetako zuzendaria izan naiz; lehen hirurak NUPekin, eta hurrengo zazpiak UPV/EHUrekin. Fisioterapia/hidroterapia eta neurogarapenari buruzko 4 ikastaro ere zuzenduak ditut NUPen. Irakasle laguntzailea naiz NUPeko Arreta Goiztiarreko berezko tituluan. Pediatria eta arreta goiztiarreko elkarteetako hainbat kongresu eta bileratan aurkeztu izan ditut komunikazioak. ANPE garapeneko pediatria-taldeko eta SVNP pediatria sozialeko taldeko kidea naiz. Egun, doktorego-tesia prestatzen ari naiz, lehen mailako arretako pediatrak hizkuntza-nahasteen detekzioan, balorazioan eta esku-hartzean duen eginkizunari buruzko

Klinikako psikologo espezialista, 1987tik Gipuzkoako Foru Aldundiko Zaintza eta Gizarte Politiketako Departamentuan Desgaitasunaren, Mendekotasunaren eta Arreta Goiztiarraren (AG) esparruan lan egiten duena. Arrisku biopsikosozialeko egoeran edo haien garapenean nahasmenduak dituzten haurren arretan parte hartzen duen diziplinarteko talde bateko kidea. Lurralde-mailan, autonomia-erkidegoan eta estatu-mailan erreferentziazko dokumentuak eta araudiak egiten hartu du parte, hala nola AGren Liburu Zuria, EAErako AGen eredua, AGean esku-hartze integralari buruzko 13/2016 Dekretua, Tituluen, ikasketen eta lanbide-gaitasunen katalogoari buruzko 110/2019 Dekretua, Espainian AG hobetzeko ibilbide-orria edo AGren Zerbitzu Publikoa ematea arautzen duen 24/2023 Foru Dekretua. 2013an, Gipuzkoako Arreta Goiztiarraren Balorazio Taldearen (EVAT) sorrera sustatu zuen. Talde horrek kasuak kudeatzen ditu, eta proposamenak egiten ditu arreta hobetzeko eta baliabideak koordinatzeko.

Irakasle Osoa (UPV/EHU). Euskal Filologian Litzentziatua (UPV/EHU) eta Hizkuntzalaritzan Doktore (U. Hamburg, Alemania). Egun, irakasle eta Ikertzaile dihardu Hizkuntzalaritza eta Euskal Ikasketak sailean, Gasteizen. ELEBILAB (UPV/EHU) Ikertaldeko ikertzaile nagusia da 2016tik. Ikerketa gaiak: elebitasun goiztiarra; haurren keinuak, hiztegia, gramatika eta fonologia; hizkuntzaren erabilera hizkuntza-ukipen egoeratan eta baita hizkuntza-garapena hizkuntza-nahasmenduak dituzten haurrengan ere.

Logopeda eta Neuropsikologia Klinikoan aditua den psikologoa. Bere jarduera nagusia klinikoa izan da, 15 urtez hartutako kalte zerebrala duten pertsonak artatuz, eta duela 12 urtetik Basque Center on Cognition, Brain and Language (BCBL), Donostian kokatutako oinarrizko ikerketarako nazioarteko zentroan lan egiten du. NEUREko koordinatzailea da, BCBLren barruan ezagutza transferitzen duen sailekoa, alegia. Ahozko eta idatzizko hizkuntza ebaluatzeko euskarazko eta gaztelaniazko tresnak garatzen lan egiten du, eta, horrez gain, ahozko hizkuntzaren garapenaren nahasmenduen eta irakurtzen eta idazten ikasteko nahasmenduen ebaluazio klinikoak egiten ditu. Gainera, irakasle elkartua da Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) Psikologia Fakultateko Logopedia Graduan, eta irakaslea unibertsitate bereko Arreta Goiztiarreko masterrean eta Deustuko Unibertsitateko Neuropsikologia Kliniko eta Psikologia Sanitario Orokorreko master bikoitzean.

Nafarroako Unibertsitate Publikoko Irakasle eta Ikertzailea da. Haur Hezkuntzako eta Lehen Hezkuntzako Irakasle graduetan irakasle dihardu Entzumen eta Hizkuntza aipurako irakasgai batzuetan. Doktorea da. Hizkuntzaren jabekuntzaren inguruko doktorego-tesia idatzi zuen Euskal Herriko Unibertsitatean (UPV/EHU, 2015). Liburu eta aldizkari espezializatuetan argitaratutako hainbat artikuluren egilea da, eta hizkuntzaren bereganatzeari buruzko hainbat ikertaldetako kide izan da eta da. Ikerlerro nagusia eskola adineko haurren ahozko eta idatzizko hizkuntzaren garapena du, bereziki, gaztelania lehen edo bigarren hizkuntza bezala duten haurrena. Interes berezia du komunikatzeko gaitasunaren garapenean eragina izan dezaketen faktoreekin, besteak beste, sorburu hizkuntzak, eskolaz kanpoko hizkuntzaren erabilerek, hizkuntzekiko motibazioek, edo nahasmendu-gaixotasun pilaketak.

Deustuko Unibertsitatean Ingeles filologian lizentziatu nintzen 1998an eta ondoren, 2007an, EHUko Euskal Filologia eta Hizkuntzalaritza programan doktorego tesia defendatu nuen (Ergatiboaren jabekuntza: ikerketa esperimental bat eta beraren emaitzak). Ordutik 2021era Begoñako Andra Mari Irakasleen Unibertsitate Eskolan Hizkuntza eta Literaturaren Didaktika Saileko irakaslea izan naiz. Aholkularitza lanetan ere ibili naiz, Haur Hezkuntzan ahozko adierazpenaren eta ulermenaren inguruan eta Lehen Hezkuntzan irakurriaren ulermenean, batez ere. Aurten, berriz, EHUko Bilboko Hezkuntza Fakultatean aritu naiz irakasle eta ikerlari. ELEBILAB (Elebitasunaren Laborategia) ikerketa taldeko kidea ere banaiz.

Mikel Iruskieta HEZikt Berezko Tituluko (UPV/EHU) zuzendaria da. Euskal Filologian (2001) eta Filosofian (2007) lizentziatua eta doktorea 2014an Euskal Filologian. Hizkuntzaren eta Literaturaren Didaktika Saileko irakaslea 2008tik eta Hizkuntzaren Analisia eta prozesamendua (UPV/EHU) master ofizialeko irakaslea. Halaber, IXA Taldeko ikertzailea eta CLARIN-ERIC-eko kide. IXA-CLARIN-K Humanitate Digitalen ikerkuntzarako hizkuntza teknologia garatzeko ikerketa-azpiegitura koordinatzen du.

Logopedia Graduduna Salamancako Universidad Pontifician. Master profesional bat du egina Arreta goiztiarra eta Hezkuntza berezian (Albor-Cosh, Bilbo) eta beste bat Ikasteko Zailtasunak eta Portaera Arazoei buruzkoa (Albor-Cosh, Bilbo). Unibertsitateko aditu titulua Psikomotrizitatea eta neuromotrizitatean. Logopeda aritua da Iñigo Aritza ikastolan (ikasturte bat) eta egun Altsasuko Ubide gabinete psikopedagogikoan dihardu, 2013z geroztik.

Ingeles Ikasketetako Gradua Euskal Ikasketetako aipamenarekin egin ostean, Hizkuntzalaritza Teoriko eta Esperimentala masterra (UPV/EHU) egin nuen. Nire Master Amaierako Lanean Hizkuntza-Garapeneko Nahasmendua (gaztelaniaz TEL edo TDL gisa ezagutzen dena) gaztetxo euskaldunetan ikertu nuen eta proiektu honen harira, Euskaltzaindiaren Mintzola 2023 saria jaso nuen. Zenbait hitzaldi eta ikastaro emana naiz gai honen inguruan eta, egun, Hizkuntza-Garapeneko Nahasmendua euskara-gaztelania elebidunetan ardatz, doktoretza tesia egiten ari naiz ELEBILAB ikertaldean (UPV/EHU).

Ciudad Rodrigon (Salamanca) jaioa, Medikuntzan eta Giza Zientzietan doktorea, psikiatra eta psikoanalista (IPA) da. Parisko Unibertsitateko Medikuntza Fakultateko katedraduna. Cochin-Pariseko Nerabeen Etxearen saileko burua. Nazioarteko erreferentea da kulturaz haraindiko psikiatrian, eta zuzendari Giza Eskubideen urraketa-egoeran dauden psikiatriako nazioarteko hainbat ikerketa-programatan. Nerabearen medikuntza eta psikopatologiako kulturaz gaindiko saila zuzentzen du Parisen, eta 24 urtez aritua Avicenne ospitaleko Haurren eta Gazteen Psikiatriako Zerbitzuaren zuzendari, Bobignyn. Etnopsikoanalisiaren Nazioarteko Elkarteko presidentea da, eta “L'autre” (‘Bestea’) aldizkari transkulturaleko zuzendari zientifikoa da. Mugarik Gabeko Medikuak elkartearekin 30 urtez lan egin du. Merezimenduaren Agindua (2004, 2014) eta Ohorezko Legioa (2007,2021) sariak jasoa. Medikuntzako Frantziako Akademia Nazionaleko eta Frantziako Unibertsitate Institutuko kide hautatua. Bere gaztelaniazko azken liburua "Madres, padres, bebés, familias y diversidad cultural" da (ASMI argitaletxea).

Psikologian graduatua (UPSA) eta masterduna Neuropsikologia Klinikoan (UE)

Familia-medikua Osakidetzan duela 25 urte baino gehiagotik. Tel Euskadi elkarteko kide aktiboa.

TEL-EUSKADI elkarteko lehendakaria da. Beste 8 familiekin batera Asociación de Familias y Amigos de Personas con Trastorno Específico del Lenguaje TEL-EUSKADI elkartea sortu zuen 2013an. Orduz geroztik dihardu lehendakari lanetan, aldi berean neurogarapeneko nahasmendu honetan zein beste batzuetan formatzen, TEL/TDL (euskaraz AHAE/HGN) nahasmendua dutenen kolektiboaren beharrak erakundeen aurrean aldarrikatzeko eta familiak, hezitzaileak eta nahasmenduarekin interesatutakoak orientatzeko.

Psikologian doktorea, Psikologian eta Pedagogian lizentziatua, Hizkuntzaren Psikologian masterra. Psikologia Klinikoan espezializatua. Osasun-psikologo akreditatua. Salamancako Unibertsitateko Eboluzioaren eta Hezkuntzaren Psikologia saileko Irakasle Titularra, 2009tik. Doktorego tesia: “Asimetria hemisferikoak eta aldibereko prozesamendu sekuentzialeko estiloak” (USAL). 1987az geroztik, irakaslea da Haur Hezkuntzako eta LHko Maisu Graduko titulazioetan, Entzumena eta Hizkuntza espezialitatean: Garapenaren Neuropsikologia, 0-6 bitarteko Garapenaren Psikologia eta Ikasteko Zailtasunen Psikologia irakasgaietan. Irakaslea Ikasteko Zailtasunak izeneko ikasketa aurreratuetako Masterrean: Ahozko Hizkuntza ikasteko Zailtasun Espezifikoak (USAL, Avila). 2014tik, Ekuadorko Gobernuaren Haur Hezkuntzako, Lehen Hezkuntzako eta Bigarren Hezkuntzako mailetarako Irakaskuntza Gaitasun Aurreratuen Unibertsitate Masterreko online irakaslea (2015-22). Ikertzaile nagusi edo kide neurozientziei, autismoari eta/edo ahozko eta idatzizko hizkuntzaren zailtasunei buruzko 12 ikerketa-proiektutan. SIADOE (Servicio de Intervención y Asesoramiento en Dificultades del Lenguaje Oral y Escrito)-ko zuzendaria (USAL, Ávila) 1995ean sortu zenetik.