Erakundeak 250 orangutan baino gehiago erreskatatu ditu azken urteotan, baso-soiltzearen eta legez kanpoko trafikoaren biktimak izaten baitira, eta bertako komunitate indigenen osasuna, hezkuntza eta enplegua babesteko programa bat sortu du tximino handi horien ekosistemaren narriadura geldiarazteko. Lan hori dela eta, BBVA Fundazioaren Biodibertsitate Babesaren Mundu Saria jaso zuen Karmele Llanok.

Une garrantzitsu batean gaude etxebizitzen kalitaterako, Ines Sánchez Madariagak eta Ines Novellak, "Generoa, arkitektura eta etxebizitza" ikastaroko zuzendarikideek, azaldutako hainbat arrazoirengatik. Besteak beste, COVIDarengatiko konfinamenduak bizi garen espazioaren garrantzia ikustera behartu baigaitu. Argia edo balkoi bat izatearen garrantzia ikusi dugu, baina baita egonaldi desberdinetan intimitatea eta lan-jarduera ziurtatzeko aukera izatea ere.

Jakina denez, elikagai-sistema bera da Garapen Iraunkorreko Helburuetan (GJH) aurreikusitako erronka handienetako bat. Iraunkortasuna, gaur modan dagoen hitza, errezeta gastronomikoetara ere iritsi da; eta geratzeko etorri da. Alde horretatik, “Planetako Osasunaren Dieta” ikastaroko hizlariek hainbat alderdi, proiektu eta ideia azaldu dituzte XXI. mendeko dieta ulertzeko. Eman diguten gakoetako bat da dieta pertsonalizatua izango dugula, gure kode genetikoaren arabera egindako menua. Hau da, elikadura pertsonalizatua.

Bere hitzaldian, ingurumen-legeriaren oraintsuko historia, ingurumenean espezializatutako fiskaltza sortu zenetik azken 15 urteetan izandako aldaketak, eta duela gutxiko gertaera batzuk aztertu zituen, hala nola Klima aldaketaren Legea eta hondakinei buruzko Lege-proiektua. Ildo horretan, Antonio Vercherrek egiten ari diren "aparteko ahaleginak" eta duela urte batzuk pentsaezinak ziren emaitzak azpimarratu zituen.

Azterlan hori duela 15 urtetik egiten da Valentzian, Asturiasen, Sabadellen eta Gipuzkoan, beren lehen kontsulta ekografikora zihoazen emakumeekin, haurdun geratu eta haurdunaldiaren eta, ondoren, haurraren garapenaren kontrol zorrotza onartzean (www.proyectoinma.org).

Orain makina elektronikoekin idazten dugu, baina digitalizazioak ez dakar soilik informazioa erregistratzen dugun euskarria aldatzea, askoz sakonagoa den zerbait baizik: urruneko edozein informazio komunikatzeko aukera ematen du, munduko edozein tokitatik eta berehala, eta baita -eta hau oso garrantzitsua da- informazioaren prozesamendu mekanikoa ere.

Jesús Zamora Bonillak, UNEDeko Filosofia Fakultateko dekano eta Logika eta Zientziaren Filosofiako katedradunak, barregarritzat hartzen ditu etorkizunari buruz entzuten diren mezu apokaliptiko batzuk, beroketa globala edo adimen artifizialari buruzkoak. Lehenengoari dagokionez, munduaren zati handi batean zailtasunak eragingo dituen arazo larri eta erreala dela uste du, baina ez leku guztietan, eta "inola ere ez du zibilizazioaren amaiera eragingo. Zibilizazioa batzuentzat hain onuragarriak izango ez diren egoera berrietara egokituko da".

Biomimesia (bio = bizitza, mimesis = imitazioa) tekno-zientzia gisa garatzen ari da. Aristotelesek eta Platonek jada planteamendu biomimetikoak pentsatu zituzten, adibidez, Leonardo Da Vincik tramankulu hegalariak diseinatu zituen hegaztien hegaldia imitatuz. Orain diziplinak "egunsenti berri" bat bizi du, bere filosofia praxira nola eraman. Nola ikasi adimen artifizialera eramaten.  Eraikitzen ari den tekno-zientzia da. Korrika egiten ikasten duen ume bat bezalakoa. “Laster egin behar dugu, ingurumen arazoak ditugulako”.

 Estralurtarrek gizateria suntsi lezakete? "Zientzia fikzioaren proposamenak interesgarriak izan arren, ez dakigu estralurtarrik badagoen". Hala ere, "Kosmosean bizi motaren bat egon daitekeen leku asko detektatu dira: kimikak biologia sortzeko baldintzak betetzen dituzten eta gure planetaren antzeko mikroorganismoak dituzten planetak edo sateliteak, edo, agian, eukariotoak (nukleodun zelulak), konplexu samar eta adimentsuak."